Over het Zwitserduits
| Landen waar Zwitserduits gesproken wordt: | Zwitserland, Liechtenstein, Duitsland, Oostenrijk en Italië. |
| Het Zwitserduits is een officiële taal in: | Niet erkend als officiële taal. |
| Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 4,5 miljoen sprekers. |
| Eigen benaming: | Schwyzerdütsch, of voluit: Di Schwyzerdütsche Sproch. |
| Alfabet: | Romeins (Latijns). |
| Aantal letters in het alfabet: | 26. |
| Regulering: (Van spelling, etc.) |
Geen regulering. Er bestaat geen standaardspelling. |
| Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees ------> Germaans --------> West-Germaans ---------------------> Zwitserduits |
| Zwitserduits is sterk verwant aan: | Duits, Luxemburgs, Jiddisch, Engels, Nederlands, Nedersaksisch, Fries, Limburgs, Schots, Afrikaans. |
| Zwitserduits is in mindere mate ook verwant aan: | Deens, Zweeds, IJslands, Faeröers, Noors, Gothisch. |
| Het Zwitserduits is een verre verwant van: | Russisch, Frans, Grieks, Iers, Perzisch, Hindi, Armeens en Litouws. |
Over de Zwitserduitse taal |
|
Alfabet en spelling
| Plaats van het Zwitserduits binnen de Duitse dialecten Het Duits wordt in drie hoofdgroepen onderverdeeld: Nederduits - Het Nederduits wordt in het noorden van Duitsland gesproken en in het noordoosten van Nederland (van de Achterhoek tot Groningen). Middenduits - Dit wordt gesproken in Centraal-Duitsland. O.a. grote steden als Keulen, Frankfurt, Leipzig, Dresden en Berlijn liggen in het Middenduitse gebied. Ook het Luxemburgs is een variant van het Middenduits. Hoogduits- Verder naar het zuiden toe wordt het landschap bergachtiger. In de gebieden met de hoge bergen spreekt men Hoogduits. Het standaard-Duits is trouwens gebaseerd op een mengeling van Middenduits en Hoogduits. Dit Hoogduits wordt were verder verdeeld in drie groepen, Noord, West en Oost. De Westhoogduitse dialecten worden verdeeld in twee hoofddialecten, Schwabisch en Alemannisch. Het Zwitserduits is een Alemannisch dialect. Het Allemannisch wordt niet alleen in Zwitserland gesproken, maar ook in het zuidwesten van Duitsland, ten zuiden van Stuttgart tot aan de Zwitserse grens. |
| Leenwoorden uit het Zwitserduits Ondanks dat het Zwitserduits geen grote wereldtaal is, zijn er toch een aantal woorden uit voortgekomen die in het Nederlands en wereldwijd bekend zijn geworden: Müesli - havervlokken met gedroogd fruit. Lekker als ontbijt met melk of yoghurt. Rösti - een typisch Zwitsers aardappelgerecht, gemaakt van geraspte aardappelen die in koekvorm worden opgebakken. Löss - een bepaald soort fijne zandgrond. Flysch - nog een begrip uit de geoografie. Over löss hebben we allemaal gehoord tijdens de lessen aardrijkskunde op de middelbare school. Flysch is meer bekend bij beroepsgeografen, het is een soort gesteente aan de rand van gebergten. Het begrip is bedacht doo de Zwitserde geoloog Bernhard Studer. Putsch - een Zwitsers woord voor staatsgreep. Hitler pleegde bijvoorbeeld in 1923 de Bierkellerputsch in München. De Putsch mislukte en Hitler werd tot 5 jaar cel veroordeeld waarvan hij nog geen jaar heeft uitgezeten. Een Putsch is een zeer erntstig vergrijp. Beter hadden ze hem levenslang gegeven. Föhn - een föhn is een warme bergwind in de Alpen. Het woord komt oorspronkelijk van het Latijnse woord favonius, maar is via het Zwitserduits en Oostenrijks-Duits wereldwijd bekend geworden, vooral nadat er een apparaat werd ontwikkeld waaruit een kunstmatige warme wind komt om je haar mee te drogen. |
"Dä dümmschdi Buur hät die gröschdä Härdöpfel.
De domste boer heeft de grootste aardappelen.
"